Mama z córką spacerują nad morzem

Z przeprowadzonej w szkole diagnozy dotyczącej stanu samopoczucia, bezpieczeństwa uczniów wynikło, że główną przyczyną niepowodzeń szkolnych uczniów są problemy emocjonalne, których podłożem jest osamotnienie i brak akceptacji ze strony rodzica. Zaburzone relacje z rodzicami, na które napotyka dziecko, mają związek z niską samooceną, spadkiem motywacji do nauki i wycofaniem. Brak kontaktu z rodzicem prowadzi do zagrożenia wykluczeniem społecznym, przemocy i agresji.

By poprawić relacje rodzic-dziecko, podczas planowych zebrań z rodzicami uczniów kl. VI a, VII a i VIII a, odbyły się spotkania z psychologiem – pracownikiem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wałczu. Zajęcia poprowadziła p. Anna Dyczko, która podjęła z rodzicami temat: „Szczęśliwe dziecko – sukcesem rodziców”. Celem spotkania było uświadomienie rodzicom ich roli w życiu swojego dziecka.

Kiedy dziecko doświadcza bliskości emocjonalnej z rodzicami, czuje się kochane i bezpieczne, bo zaspokojone są jego podstawowe potrzeby i może dzięki temu wszechstronnie się rozwijać i przezwyciężać wszelkie trudności. Podstawowym przejawem budowania więzi emocjonalnej jest codzienny dialog na wszelkie, nawet najtrudniejsze tematy. Dobra komunikacja jest istotną formą uczenia dzieci samooceny, rozwiązywania problemów i współpracy z innymi.

Bezwarunkowa miłość i akceptacja – nikt nie zaprzeczy, że rodzic kocha swoje dziecko, ale bardziej istotne jest z punktu widzenia dziecka, czy ono czuje się kochane. Tylko wtedy kiedy przeżywa ono bliskość emocjonalną z rodzicem, jest w stanie najpełniej otworzyć przed nim swoje wnętrze. Miłość warunkowa – aby na nią zasłużyć, musisz coś zrobić, albo coś sobą reprezentować. „Kocham Cię, ponieważ…” – zakłada spełnienie pewnych oczekiwań, polega ona na tym, że druga osoba jest kochana ze względu na to, jaka jest, kim jest, co ma lub, co robi. Wyraża się np. w stwierdzeniu: „Kocham cię, bo jesteś taki zdolny i bardzo dobrze się uczysz”. Co stanie się w sytuacji, gdy dziecko przestanie przynosić dobre oceny?

Miłość bezwarunkowa: „Kocham cię pomimo…” nie stawia dziecku warunków i oczekiwań, których niespełnienie grozi zerwaniem miłości. Ważne są tutaj nie tylko słowa, ale także bezinteresowne gesty. Okazywanie czułości i pielęgnowanie kontaktu dotykowego, oczywiście dostosowanego do wieku dziecka, w różnych okolicznościach dnia życia codziennego sprzyja podtrzymywaniu więzi oraz dialogu. Szczególnie w sytuacjach problemowych powoduje obniżenie narastającego napięcia, odblokowanie pozytywnych uczuć i daje dodatkowe potwierdzenie, że jest się blisko z rodzicem. Taka właśnie miłość buduje klimat bezpieczeństwa i wzajemnego zaufania. Kiedy stawia się dziecku wymagania, zasady i normy, a jednocześnie okazuje miłość i szacunek dla jego uczuć i potrzeb. Pamiętać trzeba, że bardzo ważnym aspektem w rodzicielstwie jest przede wszystkim konsekwencja rodzica.

Z jednej strony akceptuje się jego trudności i ograniczenia, z drugiej zaś dostrzega się jego starania i mocne strony. Odkrywanie w dziecku tego, co dobre, umiejętne chwalenie i zachęcanie powinno przeważać w kontakcie z nim, niż skupianie się na jego niepowodzeniach. Dzięki pochwałom czuje się ono docenione i bardziej wierzy w siebie. Kiedy atmosfera jest wspierająca, dzieci rozumieją, że błędy i słabości są naturalne i nieuniknione. Nie boją się do nich przyznać i w związku z tym nie unikają kontaktu z obawy przed krytyką czy odrzuceniem, potrafią być otwarte i prawdomówne.

Warto zadbać o codzienny czas wolny od stresów i napięć, korzystać z okazji do rozmów przy stole, na spacerze, w trakcie zabawy, podczas podróży czy wieczornych przygotowań do snu. Sama fizyczna obecność nie jest jeszcze wystarczająca. Konieczne jest odłożenie na bok innych zajęć, poświęcenie dziecku całej swojej uwagi i zadbanie o kontakt wzrokowy. Okazywanie spokoju i opanowanie będą sprzyjać porozumiewaniu się. Nerwowość, krzyk i złość to najwięksi wrogowie wzajemnych kontaktów. Kiedy poświęcamy dziecku czas, obdarzamy je uwagą, okazujemy zaciekawienie również zainteresowanie jego sprawami oraz problemami, poważnie traktujemy jego potrzeby i propozycje dotyczące tego, co chce z nami robić i o czym rozmawiać – dajemy mu odczuć, jak ważna jest dla nas jego osoba.

Bardzo ważnym aspektem w rodzicielstwie jest przede wszystkim konsekwencja rodzica. Starajmy się wywiązywać z danych obietnic oraz egzekwujmy nałożone zadania od dzieci, co na pewno spowoduje wzajemny szacunek oraz poprawne relacje. Ma ona szczególnie ważne znaczenie, kiedy dzieci dorastają. Wówczas rodzice w znacznym stopniu przestają bezpośrednio wywierać wpływ na ich postępowanie, ponieważ tracą zdolność kontrolowania ich najbliższego otoczenia Na tym etapie otwarty szczery dialog jest najefektywniejszą i często jedyną metodą wychowawczą.

Silna więź emocjonalna jest najsilniejszym czynnikiem chroniącym dzieci przed zachowaniami ryzykownymi. Na zakończenie psycholog mówiła o uśmiechu, którym powinniśmy obdarzać własne dziecko, a jako pracę domową zadała obejrzenie filmu Marka Koterskiego „7 uczuć”. Bohater powraca do czasów dzieciństwa i…

Przekonaliśmy się, że najważniejszym obszarem życia dziecka jest rodzina, która jest fundamentem, na którym młody człowiek konstruuje całą swoją tożsamość. Dom ma stanowić bezpieczny azyl, w którym dziecko znajdzie akceptujących, troskliwych, rozumnych i konsekwentnych rodziców.

Spotkanie przebiegało w atmosferze skupienia i dialogu. Rodzice w trakcie zajęć dokonywali samooceny i samoanalizy własnych zachowań w stosunku do swoich pociech. Byli refleksyjni, wyciągali wnioski, wskazywali własne błędy w postępowaniu z synem/córką. Wracali do czasów dzieciństwa, by… przeżyć radość, złość, smutek, strach, samotność, wstyd i poczucie winy.

Barbara Frejmut

O autorze